بهداشت دوران بارداری

علاوه بر تغییرات مذکور که اختصاصاً در تشخیص حاملگی  مورد  استفاده قرار می گیرند دگرگونی های زیر نیز در دوران بارداری دیده می شود که در مراقبت از زنان باردار باید به آنها توجه نمود و در موارد ضروری به پزشک ارجاع شوند.

ترش کردن یا سوزش معده

این وضعیت، با احساس سوزش در بالای شکم که دراثر اختلال دستگاه گوارش و برگشت اسید معده به لوله مری به وجود می آید، همراه است. در این موارد باید از پرخوری، تند خوردن غذا و مصرف غذاهای دیر هضم خودداری کرد.

نفخ

اتساع معده و روده ها و در نتیجه بزرگ شدن شکم را دراثر جمع شدن گاز «نفخ» می گویند. از دلایل این امر، فشار رحم بر روده هاست. در این مورد زن باردار باید از خوردن غذاهایی که سبب نفخ می شود (مثل حبوبات، پیاز، سیر، کلم و ...)خودداری کند.

یبوست

بسیاری از زن هایی که در حالت عادی، اجابت مزاج طبیعی دارند، در دوران حاملگی به علت تغییرات هورمونی و فشار رحم بر روده ها، دچار یبوست می شوند. به کار بردن دستورات زیر تا حدودی به رفع یبوست کمک می کند:

• نوشیدن یک لیوان آب سرد به طور ناشتا
• مصرف بیشتر مایعات در طول روز مخصوصاً در هوای گرم
• اضافه کردن روغن زیتون به غذای روزانه
• مصرف روزانه سبزیجات خام

افزایش وزن

میزان افزایش وزن مطلوب در دوران بارداری ارتباط مستقیمی با وزن پیش از بارداری زن یا به عبارتی ذخائر چربی بدن او دارد. امروزه میزان افزایش وزن مطلوب با توجه به نمایه توده بدن (BMI) توصیه می شود که در جدول زیر این میزان برای زنان با وزن های مختلف آورده شده است.

میزان افزایش وزن در طی دوران بارداری

گرفتگی عضلات

در روزهای آخر حاملگی، گرفتگی عضلات پشت و ران ها شایع است. این ناراحتی دراثر بزرگ شدن رحم و به عقب برگشتن ستون فقرات کمر ایجاد می شود و در حالت ایستاده فشار بیشتری به عضلات پشت و ران ها وارد می آید. بهترین راه درمان، استراحت است. پوشیدن کفش پاشنه کوتاه و ماساژ عضلات در کم کردن درد و گرفتگی عضلات مؤثر است. 

تنگی نفس

نیاز شدید بدن به اکسیژن و فشار رحم بر ریه ها و قلب، در دوران حاملگی، خصوصاً در ماه های آخر آن، باعث بروز «تنگی نفس» در زن حامله می شود که در صورت شدت بیش از حد، مراجعه به پزشک الزامی است.

بی خوابی

گرچه در اوایل حاملگی خواب آلودگی شایع تر است ولی در اواخر حاملگی بی خوابی بیشتر دیده می شود. حرکات جنینی، تنگی نفس، دردهای عضلانی و فکر و خیال و نگرانی مادر برای زایمان، ممکن است دلایل این بی خوابی باشند. قدم زدن در هوای آزاد، گرفتن دوش آب گرم، نوشیدن شیر گرم قبل از خواب به برطرف کردن بی خوابی کمک می کند.

همورئید

به علت فشار رحم بر وریدهای لگنی و توقف خون در آنها، بخصوص در ماه های آخر حاملگی، وریدهای انتهای راست روده متسع شده، ممکن است از مقعد بیرون بزند که به آن همورئید )بواسیر( گفته می شود.

واریس

این عارضه، به علت اختلال در بازگشت خون از اندام های پایین به وجود می آید و در این حالت وریدهای پا دچار پیچ خوردگی شده، ایجاد ناراحتی می نماید. استراحت و قرار دادن پا در سطحی بالاتر از سطح بدن و پوشیدن جوراب های مخصوص، به برطرف شدن درد کمک می کند. 

تکرر ادرار

این امر، به علت فشار رحم بر مثانه و به دلیل کم شدن حجم مثانه، ایجاد می شود. چنانچه تکرر ادرار با سوزش، خارش، تب یا درد همراه باشد احتمال ابتلا به عفونت مجاری ادراری وجود دارد که در این صورت، باید به پزشک مراجعه نمود.

زیاد شدن ترشحات واژن

در اوایل دوران بارداری و پس از آن، میزان ترشحات واژن افزایش می یابد. این ترشحات معمولاً سفید رنگ یا بی رنگ و بدون بو است. در صورتی که ترشحات زرد یا مایل به سبز باشد و ایجاد سوزش و خارش بنماید مراجعه به پزشک ضروری است.

خستگی و خواب آلودگی

معمولاً در اوایل دوران حاملگی، عده ای از زنان دچار حالت خستگی زیاد و خواب آلودگی می گردند. دراین حالت، افزودن بر ساعت استراحت زنان باردار، بسیار مفید است.

افزایش بزاق

در گروهی از زنان باردار ترشح بزاق به مقدار زیاد ایجاد می شود که سبب ناراحتی آنان می گردد. این حالت بعد از مدتی، خود به خود بهبود می یابد.